Ik heb geen Facebook en kijk niet vaak tv. Toch kom ik er niet onderuit.
Of het nu gaat over de zwarte pieten discussie, DENK of de Efteling, het lijkt alsof discriminatie steeds vaker onderwerp van gesprek is.
Discussies worden verbale oorlogen en men beschuldigt elkaar van aanstelleritis, overgevoeligheid of ongevoeligheid.
Uitspraken worden steeds grover, maar een oplossing komt niet dichterbij.
Waarom is er zo’n sterke behoefte om te discussiëren over discriminatie?
Discriminatie
Volgens het Van Dale betekent dit ongeoorloofd onderscheid maken. Ongeoorloofd is een ander woord voor verboden. Zo heb je rassendiscriminatie, leeftijdsdiscriminatie. Maar ook discriminatie op grond van geslacht, religie of seksuele voorkeur.
Op ieder verschil kun je onderscheid maken.
Onderscheid maken zorgt ervoor dat je situaties juist inschat en draagt daardoor bij aan je veiligheid.
Voorbeeldje uit de oertijd: is dat beest dat daar staat een mammoet of een sabeltandtijger?
Moet je ernaartoe rennen (want: eten!) of juist er vanaf, omdat je anders zelf het haasje bent?
Door onderscheid te maken en te oordelen, wordt de wereld een stuk overzichtelijker.
En dat voelt veilig.
Onderscheid maken; wanneer is het geoorloofd?
De lijn tussen ‘onderscheid maken’ en ‘het maken van ongeoorloofd onderscheid’ is een hele dunne. Wanneer is het maken van onderscheid verboden?
In mijn jeugd heb ik een aantal vervelende ervaringen gehad met mensen die een nogal fors postuur hadden. Er kwam fysiek of verbaal geweld aan te pas en als klein Simpelsapje voelde ik me daar angstig en onveilig bij. Die gevoelens hebben zich in mijn systeem genesteld.
Ik merkte dat ik in de praktijk terughoudend was naar mijn forse medemens, alsof zij bij voorbaat al plannen smeedden om mij het leven moeilijker te maken.
Ik had niets tegen ‘dikke mensen’ hoor, in mijn familie waren er ook ‘dikke mensen’ en een juf op school was ook fors van postuur. Maar ik hield wel afstand, want het grootste gedeelte van de ‘dikke mensen’ die ik kende gaven me een onveilig gevoel.
Het was misschien een oordeel, maar wel geoorloofd toch?
Een aantal jaren geleden ontmoette ik een forse vrouw. Bij onze eerste ontmoeting deed ze opvliegend en snauwerig. Ik schrok van haar felheid en hield afstand.
Zie je nou wel….
Toen ik haar later beter leerde kennen, bleken we het echter goed met elkaar te kunnen vinden. We kletsten over van alles en toen onze eerste ontmoeting ter sprake kwam, vertelde ze dat die dag alles tegenzat. Ze had een rotdag en was stikchagrijnig geweest.
Een tikje beschaamd vertelde ik haar over de eerste indruk die zij op mij maakte en over mijn ‘forse mensen’ vooroordeel. Zij kon er om lachen, maar ik voelde me er vervelend onder.
Als je je angst onder ogen komt, verliezen vooroordelen hun waarde
Ik realiseerde me dat het oordeel dat ik over forse mensen had, meer zei over mij dan over hen.
Het was hun taak niet om te ‘bewijzen’ dat zij anders waren dan de mensen die mij hebben gekwetst of beschadigd.
Het is mijn taak om mijn angst onder ogen te komen en hier iets mee te doen!
Als ik me echt veiliger wilde voelen, diende ik de angst aan te pakken en niet mijn forse medemens te bestoken met allerlei (onuitgesproken) vooroordelen.
Veiligheid en oordelen
De behoefte om onderscheid te maken, ongeoorloofd of niet, heeft te maken met je eigen gevoel van veiligheid en de manier waarop je je met de wereld verbindt.
Als je veilig voelt, ben je ontspannen. Je hebt de ruimte om aanwezig te zijn in het moment en de ander met een open blik te bekijken.
Wanneer je je onveilig voelt, helpt het om de wereld opnieuw in te delen. Vriend of vijand, goed of kwaad, wij en zij. Door overzicht te creëren weet jij waar jij aan toe bent.
Met die gedachte in mijn achterhoofd kan ik alleen maar concluderen dat het erop lijkt alsof we met z’n allen steeds banger worden. Zó bang, dat we vooral de nadruk leggen op de verschillen zonder deze te willen overbruggen. We leggen de verantwoordelijkheid en macht over onze angsten bij de ander neer, in plaats van deze zelf te bestrijden.
Waar wil je je mee verbinden?
Verbondenheid is geen keuze. Je bent altijd met íets verbonden, je bent altijd onderdeel van een geheel.
Discrimineren is verbinden met angst.
Van te voren oordelen en de verschillen onder een vergrootglas leggen.
Voordat een ander zijn verhaal kan vertellen, heb jij je woordje al klaar.
Verbinden met liefde, is durven vragen en de tijd nemen om te luisteren naar het antwoord.
Het is op zoek gaan naar overeenkomsten, want die zijn er altijd.
Het is het besef dat je angsten jouw monsters zijn om te overwinnen en dat de verhalen die je jezelf vertelt altijd herschreven kunnen worden.
We zijn allemaal een beetje bang, maar ook allemaal een beetje dapper.
Welk verhaal ga jij ervan maken?
P.S Meer over angst, liefde en discriminatie?
Check de aflevering van ‘Dus ik ben – Thuis’
Miss Perfectionist. Van alle monsters spant zij de kroon met haar hysterische eisen, haar meedogenloze strijdkracht en haar verstikkende voorwaarden. Toch speelde zij nooit de hoofdrol in mijn monsterlijke maandagen. Ik heb vaak met haar geworsteld, zag haar als vijand of vriendin, maar kon haar les nooit herkennen. Tot nu.
